Catatan Rudi Fofid, Ambon
AmbonVibes.com – Tempo itu, Bapa Soa Joop Soplanit ambe botol sopi. Sopi su tacampor tetes-tetes darah. Darah ambe dar jare tokoh adat deng tokoh agama, yang badiri di atas panggong. Galas-galas sloki kosong su tasadia di atas bake. Bapa Soa langsung tuang sopi ka galas-galas sloki.
Deng satu komando, Raja Soya Rene Rehatta angka galas sloki. Katua Sinode GPM Pandita Bram Soplantila, Uskup Amboina Mgr. Andreas Sol MSC, Ketua Majelis Jemaat GPM Pandita J. D. Istia, Pastor Paroki Katedral Firmus Batlyol MSC, samua iko angka sloki. Katua Perhimpunan Pemuda-Pemudi Katedral Ambon (Pemukka) Nico Rotama deng Katua Angkatan Muda Gereja Protestan Maluku (AMGPM) Cabang Soya Matheis Tamtelahitu ada juga di situ, iko angka sloki lai.
Samua angka sloki, samua minong sopi. Botol-botol deng sloki-sloki bajalang taputar. Ada amper 2000 orang bakumpul di kintal Gareja Soya. Samua jadi palaku, samua jadi saksi sejarah. Mulai har itu, Jumat, 14 Februari 1992, Negeri Soya deng Jemaat GPM Soya angka pela, ika pela dengan Gareja Katolik Paroki Santo Fransiskus Xaverius Katedral Ambon.

“Sabage Pela Rohani, Soya dan Katedral sapakat hidup baku sayang macang orang basudara, laeng lia laeng, laeng jaga laeng, laeng tolong laeng, dalang sanang deng dalang susah,” bagitu bunyi parjanjian pela yang Bapa Soa Joop Soplanit tabaos akang dar atas panggung.
Sabalong acara angka pela, lebe dolo ada Napak Tilas Xaverius dari Hatiwe Basar sampe Soya, dari hari Kamis malang. Ada 110 regu, tiap regu sapuluh orang. Jadi yang iko napak tilas ada 1.100 orang. Bukang cuma anana muda Katolik deng GPM. Ada anana Salam lai iko napak tilas. Samua sampe di Soya Jumat pagi.
Hari itu, ada seminar Xaverius di Gareja Soya, deng Narasumber Uskup Andreas Sol dan Tokoh Sejarah asal Soya lai Max Manuputty. Pas abis acara basumpah angka pela, sore hari donci babunyi. Samua bagoyang pica-pica sampe Sabtu pagi.
Banya orang batanya, mangapa musti Soya deng Katedral angka pela? Akang pung carita mulai dar Raja Soya Rene Rehatta. Waktu itu, ada satu mahasiswa Universitas Kristen Indonesia Maluku (UKIM) Ambon yang tinggal di Soya par Kuliah Kerja Nyata (KKN). Ana muda itu nama Josep Sikteubun.
Saban har Sabtu, Josep Sikteubun manghadap raja, minta izin par turung ka kota, parsiapan sumbayang di Gareja Katedral.
“Jadi ale Katolik?” Tanya Raja Rene Rehatta.
Raja Rehatta langsung curah ontua pang pikirang deng rasa balisa.
“Katong pung Negeri Soya ini, dolo balong Sarane. Lalu Pastor Fransiskus Xaverius parnah ka Soya taong 1546, ada baptis katong pung moyang-moyang lai. Jadi dolo Katong Soya ini Katolik. Balanda datang, katong jadi Kristen Protestan. Beta inging katong biking satu monumen di Soya ini par inga akang.

Josep Sikteubun carita ka Katedral soal Raja Soya pung kata-kata itu. Pastor Paroki Katedral deng Uskup Amboina ambe akang deng bae. Dari stori biasa-biasa, akhirnya biking akang jadi sarius. Apalai, Ketua Sinode GPM Pendeta Bram Soplantila su dukung akang.
Katua Pemukka Nico Rotama dapa angka jadi Katua Panitia, sadangkan Katua AMGPM Cabang Soya Matheis Tamtelahitu jadi Sekretaris Panitia. Dua tokoh muda inilah yang pimpin panitia biking sagala macang parsiapan sampe akang bajalang deng sagala bae.
Acara angka pela ini akang jadi antara Negeri Soya dan Jemaat GPM Soya deng Paroki Katedral, mar waktu itu Soya deng Katedral seng bajalang sandiri. Sabageang umat Katolik dar Paroki Santa Maria Bintang Laut deng Paroki Santo Yoseph Rumahtiga, datang bagabung deng Katedral. Seniman-seniman dari PMKRI Cabang Ambon deng anana Muda Soya, dong kolaborasi par maeng drama “Xaverius ka Soya”.
Ada juga sorang laki-laki Salam nama Frengky Mewar dudu ator akang sound system supaya acara bajalang deng bae. Frangky Mewar ini seniman, musisi genre country. Samasa hidop, Frengky parnah jadi anggota DPRD Kota Ambon, lalu jadi Raja Laha.
Salaeng itu, seng bisa lupa tokoh panting nama Paulus Tuhuleruw. Waktu itu, Paulus jadi Raja Hatiwe Basar. Raja Paulus basadia dukung acara napak tilas, yang ambe start dar kintal Hatiwe Basar. Raja Paulus juga bilang, nene moyang orang Hatiwe Basar nama Manuel, adalah ana yang bajalang sama-sama Fransiskus Xaerius, bawa salib, ato lampu kalo malang hari.
“Xaverius itu mandarat di sini, pas di muara sungai ini, makanya akang nama Sungai Sauhuru. Sauh itu arti jangkar, uru itu lepas, lanjar. Dolo, di sini ada batu jangkar kapal yang parnah Xaverius nae, mar su tatutu talit,” kata Raja Paulus.
Raja Paulus Tuhuleruw juga sampat bilang, kalo Katedral bisa angka pela deng Soya, jang lupa ada Hatiwe Basar.
“Xaverius inja Ambon partama kali di Tanah Hatiwe Basar, jadi kalo bisa, katong juga angka pela,” kata Raja Paulus, semasa masih hidop, dolo.
Sakarang, su 33 taong lewat, tokoh-tokoh yang nae panggung muka Gareja Soya, 14 Februari 1992, angka galas sloki minong sopi, angka pela, su seng ada kacuali Ketua Panitia Nico Rotama. Mar, anana muda Soya deng Katedral dar taong lalu, ada baku buang suara, katong panas pela dolo.
Rasa rindu par biking panas pela, lebe lama lebe kuat. Lalu deng sagala niat bae, akhirnya pas har Sabtu, 6 Desember 2025, orang Soya dan Katedral bakumpul kumbali, dong biking panas pela. Ada acara di Gareja Katedral, deng ada acara puncak di Kintal Gareja Negeri Soya, pas di bawah Monumen Xaverius dengan patung dada karya perupa Narso. (*)







